گریس Grease

گریس

گریس از مشتقات نفتی داراي گرانروي زیاد می باشند ، در دماي محیط جامد یا نیمه  جامد هستند ، بر اساس میزان گرانروي به 9 گرید گوناگون تقسیم بندي می شوند . نامگذاري گریسها 6 گروه اطلاعاتی را در بر میگیرد که با حروف و اعداد مشخص می شوند.

• نوع کاربرد
• مواد افزودنی بکار رفته (در صورت استفاده)
• نوع روغنهاي پایه سینتیک(در صورت استفاده)
• گرید گریس
• حداکثر دماي مجاز عملیاتی
• حداقل دماي مجاز عملیاتی

گریس از مخلوط یک غلیظ کننده (صابون فلزي) با یک روانساز (روغن) ساخته می شود . غلیظ کننده ها هیدروکربن هایی هستند که 50 تا 60 (حتی گاهی بیش از 80 ) اتم کربن دارند . در عوض هیدروکربن سازنده روغن ها معمولاً بیش از 30 اتم کربن ندارند . ماده غلیظ کننده مهم ترین عامل پایداري در برابر آب ، پایداري در شرایط دماي بالا و حفظ کیفیت در مدت زمان مصرف و در هنگام انبارداري گریس است .

طرز تهیه

براي تهیه گریس ابتدا صابون فلزي مورد نیاز از ترکیب آمینواسید و قلیاي فلزي (لیتیم، سدیم یا کلسیم) تهیه شده و سپس در دستگاه مخصوصی ، روانساز به آن افزوده می شود . برخی از انواع خاص گریس فاقد صابون فلزي بوده و از خاك معدنی بنتونیت براي تغلیظ استفاده میشود . از گریس براي روانکاري جاهایی استفاده می شود که امکان روانکاري مکرر توسط روانساز مایع وجود نداشته و یا مقرون به صرفه نباشد. (مانند قطعات متحرك جلوبندي خودرو) گریسها بر خلاف روغن ها وظیفه خنک کنندگی و پاك کنندگی را نمی توانند انجام دهند. گریس ها مشابه روغن ها،  براي به حداقل رساندن اصطکاك و سایش بین سطوح متحرك ،کاربرد دارند .

در مواردي که روانساز باید به عنوان مانعی براي جلوگیري از ورود ذرات خارجی عمل کند و یا موقعیت حرکت بین دو سطح به گونه اي است که نیاز به روانساز نیمه جامد وجود دارد ، باید از گریس استفاده شود . بعلاوه از بعد عملیاتی ، روانکاري با گریس عموما روانکاري در اکثر دستگاه هاي صنعتی و خودروها است . انجمن ملی گریس هاي روانکار (NLGI) ، گریس را این گونه که از پراکنده کردن ماده سفت کننده در روغن پایه به دست می آید و در اکثر موارد به منظور ایجاد و تقویت بعضی از خواص، به آن مواد افزودنی می افزایند .

تاریخچه گریس

به لحاظ تاریخی گریسهاي اولیه در مصر باستان در حدود 1400 سال قبل از میلاد مسیح از مخلوط کردن روغن زیتون و آهک ساخته شدند . از این محصول در آن زمان براي روانکاري محور چرخ هاي ارابه هاي چوبی سود می بردند . نخستین گریس ها (به معناي امروز آن) در آغاز انقلاب صنعتی در اروپا در سال 1872 با ساخت گریس سدیم به بازار مصرف عرضه گردیدند . امروزه با پیشرفت صنعت،  گریسهاي متنوع با کارائی هایی متفاوت تولید می شوند .

به عنوان نمونه می توان از گریسهایی که در ساختار آنها از فلزات استفاده می شود و تا دماي 1100 درجه سانتیگراد کارائی دارند،  نام برد . در مقایسه گریس ها با روغن هاي روانکار مشخص می شود که هر کدام از این دو نوع روان کننده به لحاظ ساختار ویژه خود ، داراي کاربردهایی خاص هستند . _ مهم ترین ویژگی گریسها توانایی استفاده از آنها به عنوان روانکار مناسب در نقاط غیر قابل دسترس دستگاه هاي صنعتی است .

از طرفی ماشین آلاتی که در آنها از گریس استفاده می شود ، طراحی ساده تر و در نتیجه نیاز به تعمیر و نگهداري کمتري دارند . همچنین از گریس ها می توان در آب بندي دستگاه ها سود برد .

معایب در مقابل این مزایا :

گریسها توانائی انتقال حرارت و خارج نمودن آلودگی از دستگاه را ندارند و این مسئله به ساختار ژله اي شکل گریس ها بر می گردد . همان گونه که گفته شد مواد تشکیل دهنده گریسها شامل روغن پایه،  ماده سفت کننده و مواد افزودنی است . در حقیقت ماده سفت کننده نقش حامل روغن را به عهده دارد و عمل روانکاري را فقط روغن انجام می دهد ، پس فرق اصلی گریس ها با روغن ها در وجود ماده سفت کننده است .

گریسها را بر اساس نوع روغن پایه (معدنی ، سینتیک ، گیاهی) و نوع ماده سفت کننده (صابون فلزي ، پلیمرها ، مواد معدنی) دسته بندي می نمایند . از نظر قوام و سفتی،  گریسها نیز مانند روغن ها با درجاتی مشخص می شوند . این درجات به درجات NLGI یا نفوذ پذیري معروف هستند و با اعدادي از سه صفر به صفر (000) تا 6 دسته بندي می شوند . سفت ترین گریسها با درجه NLGI 6 و روانترین آنها با NLGI 000 براساس آزمایش نفوذ پذیري گریس کارکرده ، مشخص میشوند.