قیمت بنزین
قیمت سوخت در کشورهای اطراف ایران مولفه مهمی است که در این حوزه می‌تواند به عنوان یک المان مورد بررسی قرار گیرد. گرانترین بنزین در میان کشورهای اطراف ایران در دو کشور ترکیه و ارمنستان به فروش می‌رسد. نرخ هر لیتر بنزین در ترکیه برابر با یک دلار و ۲۳ سنت و در ارمنستان برابر با یک دلار و ۱۸ سنت است.
به این ترتیب قاچاق هر لیتر بنزین به این دو کشور حداقل سودی برابر با ۱۵ هزار تومان را به همراه دارد.
سومین بنزین گران در میان همسایگان اطراف در افغانستان به فروش می رسد. نرخ هر لیتر بنزین در این کشور به ۷۵ سنت می‌رسد. قیمت بنزین در عراق و پاکستان نیز به ترتیب ۶۳ سنت ۷۰ سنت برآورد شده است.
آذربایجان و ترکمنستان نیز بنزین را به قیمت هر لیتر ۴۷ سنت و ۴۳ سنت عرضه می کنند. این آمار سود بالای قاچاق بنزین به این کشورها را تایید میکند از این رو بسیاری از کارشناسان بر این اعتقادند که اصلاح قیمت بنزین در درازمدت می‌تواند زمینه را برای بازتوزیع مناسب‌تر یارانه تخصیصی به بنزین فراهم نماید.
تفاوت نرخ گازوییل
این وضعیت البته تنها در مورد حامل سوختی بنزین صدق نمی‌کند، تفاوت نرخ گازوییل در ایران و کشورهای اطراف نیز به حدی بالاست که قاچاق این فرآورده را نیز به شدت توجیه پذیر می‌نماید. نکته مهم اینجاست که قیمت بنزین و گازوییل در کشورهایی که درآمد سرانه کمتر از ایران را نیز دارند، تفاوتی آشکار با ایران دارد. ایران در رده کشورهایی با درامد متوسط رو به بالا در رده‌بندی‌های جهانی قرار می‌گیرد.
قبلا از تانکرهای نفتی و اتوبوسهای مسافربری برای انتقال سوخت ایرانی از ایالت بلوچستان به شهرهای کراچی و جیکب آباد در ایالت سِند استفاده می‌شد و میزان آن به ۲۰۰ هزار لیتر در روز رسیده بود اما اخیراً با رصد بیشتر آژانس‌های بازرسی و انتظامی، قاچاقچیان با استفاده از خودروهای سواری و کامیون‌های ویژه حمل سنگ اقدام به قاچاق سوخت می کنند.
دولت پاکستان قیمت هر لیتر بنزین را در این کشور ۲۵ روپیه افزایش داد و از این پس به قیمت ۱۰۰ روپیه در هر لیتر (حدود ۱۰ هزار تومان) برسد.
بهای سوخت گازوییل نیز با افزایش متوسط ۲۱.۳ روپیه‌ای به ازای هر لیتر ۱۰۱.۴ روپیه قیمت گذاری شد.
با اینکه افزایش ۲۵ روپیه‌ای قیمت بنزین در هر لیتر در پاکستان بی سابقه بوده است، افزودند: در حال حاضر دولت پاکستان در هر لیتر بنزین ۴۷ روپیه (۴۷۰۰ تومان) مالیات دریافت میکند.
یادآوری میشود طی چند ماه گذشته کاهش چشمگیر قیمت بنزین از ۱۱۳ به ۷۵ روپیه طی چند مرحله، سبب شد تا احتکار بنزین در پاکستان به اوج خود برسد و این کشور دچار بحران کمبود بنزین شود.
کمبود عرضه بنزین در برخی شهر‌ها و محدودیت فروش آن بر فعالیت‌های تجاری پاکستان نیز اثر گذاشته بود.
کارشناسان اقتصادی افغانستان
کارشناسان اقتصادی افغانستان باور دارند که افزایش جهانی قیمت سوخت و کاهش ارزش افغانی پول ملی کشورشان در برابر دلار مهمترین عامل افزایش قیمت سوخت در چهار ماه گذشته است که جز فصول گرم سال است.
مردم افغانستان برای گرم کردن منازل خود در زمستان به ترتیب از ذغال سنگ ، چوب ، نفت ؛ برق و گاز مایع البته با فاصله خیلی زیاد استفاده می کنند، یعنی با توجه به قیمت ۸۰ درصد ذغال سنگ و ۱۰ درصد چوب و باقی از انواع دیگر سوخت ها بهره می گیرند.
در افغانستان به دلیل حضور نیروهای خارجی و بروز جنگ های داخلی ، استخراج نفت و گاز صورت نگرفته است و مردمانی که درآمد بهتری دارند، از نفت و گازوئیل یا برق های تولیدی ژنراتورهای شخصی برای گرمای منازل خود استفاده می کنند و اکثر مردم از ذغال سنگ و چوب در زمستان استفاده می کنند.
شماری از خانواده ها در افغانستان از جمله شهر کابل پایتخت این کشور هستند که توان خرید چوب و ذغال سنگ را نیز ندارند و آنها با جمع آوری پلاستیک و کاغذ در فصل گرما آن را برای سرمای زمستان انبار می کنند تا در برای گرم کردن در فصول سرد سال استفاده کنند.
ماده سوخت دیزل
قرارداد راجع به صدور ماده سوخت دیزل به بازار افغانی در ماه اکتوبر سال گذشته به مساعدت کمیسیون بین الحکومتی همکاری های اقتصادی روسیه – افغانستان که در همان سال ایجاد شده بود، امضاء گردید. پامیر پتنگ نقش کمیسیون ایجادشده در راه اندازی مناسبات اقتصادی بین دو کشور عالی ارزیابی نمود. موصوف گفت:” ماده سوخت دیزل واردشده از طریق تانک های تیل دولتی فروخته میشود که به کاهش قیم مساعدت میکند”.
این مقام وزارت تجارت افغانستان در باره افزایش صادرات محصولات نفتی روسیه از طریق سکتور دولتی ابراز امیدواری نمود. آقای پتنگ تصریح کرد:” خریداری ماده سوخت دیزل از “گازپروم نفت” برای ما (سکتور دولتی) اولین تجربه بود. ما قصد داریم همکاری در این جهت را توسعه بخشیم و به افزایش حجم صادرات در سال روان امیدواریم”.
به گفته موصوف، حجم مجموعی محصولات خریداری شده از کمپنی های روسی در سال ۲۰۱۱ را ۶۰۰ هزار تن تشکیل میداد. اقای پتنگ خبر داد:” قرار پیشبینی های ما در سال روان این شاخص به ۸۰۰ هزار تن خواهد رسید”.
موصوف افزود که در سال گذشته دوران کالا بین فدراسیون روسیه و افغانستان به سطح بی سابقه – ۸۰۰ میلیون دالر، رسیده است.