اطلاعات کامل در مورد روغن موتور

تاریخ آخرین بروزرسانی: ۵ام اردیبهشت ۱۴۰۰

• 

روغن موتور که نقش خون در رگ های موتور دارد از ترکیباتی چون روغن پایه (Base Oil) ومواد افزودنی تولید میشود.

روغن موتور در علوم مکانیکی و صنعت خودرو، بسیار کاربرد دارد و وظیفه اصلی آن، روان‌کاری و محافظت از تک‌تک قطعات سخت پیشرانه است. این مایع در انواع اتومبیل از دو ماده اصلی روغن پایه و مواد افزودنی تشکیل می‌شوند. در واقع روغن پایه جهت ترکیب با آب و جلوگیری از اصطکاک بین قطعات که با هم درگیری‌های بسیاری دارند ، استفاده می‌شود.

 ابتدا درپالایشگاه ازنفت خام لوبکات تولید می شود وبعد به عنوان ماده اولیه واحد روغن سازی به واحد استخراج فرستاده می شود تا در آنجا موادی که حاوی ترکیبات بنزینی است از آن زدوده شود سپس رافینت(مواد حاصل از پالایش )  که حاوی روغن است به واحد موم گیری برای جداسازی پارافین و موم فرستاده و در انتها به واحد فورفوراید فرستاده میگردد تا روغن پایه نفتی تولید شود.

روغن موتور دو وظیفه اصلی را در موتور خودروها انجام می دهد که عبارت است از:

• روان کاری
• تمیزکاری

بسته به نوع موتور از لحاظ قدرت و سرعت تولیدی و همچنین آلیاژهای به کار رفته در قطعاتی چون پیستون، سیلندر، سوپاپ و یا قطعات لاستیکی و خاص مانند کاسه نمد، واشرها، یاطاقان و… روغن موتور مناسب می تواند عملیات روان کاری و تمیزکاری را به صحیح ترین شکل ممکن انجام دهد. این روغن موتور را کارخانه سازنده خودرو در دفترچه راهنمای خودرو تعیین می نماید. به طور مثال روغن موتور مناسب پراید در دفترچه این خودرو به طور کامل توضیح داده شده است.

کاربرد های روغن موتور

روغن موتور کاربردهای زیادی دارد از جمله انها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

اصطکاک و ساییدگی بین قطعات موتور خودرو را به حداقل میرساند آلودگی ها وذرات لجنی رسوب شده حاصل از کارکرد و احتراق موتور را به خودگرفته و قطعات داخل موتور را تمیز نگه میدارد ،باعث کاهش گرمای حاصل از کارکردن موتورو باعث خنک شدن موتور می شود واز طریق آبندی کردن قطعات باعث روان شدن حرکت قطعات میشود.پس بنابرین برای تولید چنین روغنی از افزودنی های مناسب باید استفاده کرد.

وظایف اصلی روغن موتور؛ روان‌سازی قسمتهای متحرک موتور، به حداقل رساندن اصطکاک و فرسایش، کمک به کاهش حرارت و به خود گرفتن آلودگیها، ذرات معلق و رسوبات لجنی حاصل از احتراق می‌باشد .
به دلیل اینکه روغن موتور باید این چند کار پیچیده را به طور همزمان انجام دهد، یک فرمولاسیون شیمیایی پیچیده را می‌طلبد، اما شما برای آنکه بدانید روغن موتور چگونه عمل می‌کند، چگونه رده‌بندی می‌شود و چگونه باید نوع صحیح آنرا برای خودرویمان برگزینیم، نیاز به شیمیدان و یا مهندس شیمی بودن، نیست . کافی است با انواع مختلف روغن موتور، رده‌بندیهای آن و علائم و اختصاراتی که برای آن استفاده می‌شود، آشنا باشیم .

انواع روغن موتور خودرو

در این بخش، انواع مایع روان کننده را از لحاظ ویژگی‌های آن‌ها، مورد بررسی قرار می‌دهیم؛ ناگفته نماند که هدفمان، معرفی برند خاصی نیست. انواع روغن پیشرانه به چهار دسته کلی زیر تقسیم می‌شود:

روغن پیشرانه مینرال

این نوع مایع روان‌کننده که از آن با نام روغن موتور معدنی هم یاد می‌کنند، جز محصولات قدیمی‌ محسوب می‌شود که امروزه با ظهور مواد جدید با کیفیت‌تر، طرفداران زیادی ندارد. البته برخی معتقدند که قدرت روان‌کاری مینرال به دلیل استفاده از نفت در آن، بسیار زیاد است.

روغن موتور صنعتی

روغن پیشرانه صنعتی یا سنتتیک شامل روغن پایه، مینرال و تعدادی ماده افزودنی است و تحت تاثیر یک فرایند شیمیایی به وجود می‌آید؛ در حالی که تولید مورد قبلی بر پایه نفت خام بود. روغن موتور صنعتی، مزایای بیشتری نسبت به نوع مینرال دارد و بسیاری از آن استفاده می‌کنند.

روغن موتور نیمه سنتتیک

روغن پیشرانه مذکور ترکیبی از نوع سنتیتیک و مینرال است. مزیت نیمه سنتتیک، مقاومت بالای آن در برابر دماهای زیاد بوده؛ اما کیفیت کمتری نسبت به انواع قبلی در روان‌کاری دارد.

روغن موتور فلاشینگ

مایع فلاشینگ در انواع خودروهای هیبریدی استفاده می‌شود و بیشتر شبیه به آب است. این ماده، بیشتر وظیفه تمیز کردن پیشرانه را به عهده داشته و خاصیت روان‌کنندگی زیادی ندارد.

مراحل کار به این صورت است که در ابتدا، باید روغن کثیف قبلی را از محفظه خارج کرده و فلاشینگ را جایگزین آن کنید؛ سپس پیشرانه را به مدت ۱۰ دقیقه به صورت درجا روشن کرده تا فرایند تمیز شدن تکمیل شود. در نهایت ماده فلاشینگ را خالی کرده و از روغن موتور جدید استفاده کنید.

نکاتی در مورد روغن موتور

• هیچ‌گاه نباید از ترکیب چند روغن موتور با یکدیگر استفاده کرد.
• پس از روشن کردن خودرو، بلافاصله حرکت نکنید و زمانی ۲۰ ثانیه‌ای برای روانکاری روغن (همان گرم شدن خودرو) در نظر بگیرید.
• بهتر است از افزودنی‌ها برای روغن موتور استفاده نکنید مگر اینکه از سازگاری کامل آن با روغن موتور اطمینان حاصل کنید.
• هرگز از روغنی که بیش از سه سال از تاریخ تولید آن می‌گذرد استفاده نکنید.
• درصورتی‌که روغن موتور سیاه نشود نشانه‌ی مرغوبیت آن نیست بلکه عدم قابلیت آن در جذب ذرات و آلودگی‌ها را نشان می‌دهد و بهتر است عوض شود.
• نوع روغن موتور (معدنی، سنتتیک، نیمه سنتتیک) را باید با توجه به دفترچه‌ی راهنمای خودرو یا برچسب محفظه‌ی موتور انتخاب نمود.
• در انتخاب روغن موتور باید شرایط آب‌وهوایی را حتما مد نظر قرار داد.

از نمودارهای زیر می‌توانید برای درک بهتر مفاهیم ، اصطلاحات و جمع‌بندی مباحث گفته شده استفاده کنید.

سیستم استانداردی ACEA

(انجمن DES Constructeurs Européens D’خودرو) این سیستم استاندارد برای خودروهای اروپایی طراحی شده و جایگزین نظام سابق CCMC است. ACEA روغن موتور را به سه دسته نقسیم می‌کند. یکی برای موتور بنزینی (حرف A) و دیگری برای موتورهای دیزل سبک (حرف B) و بعدی برای موتورهای دیزل سنگین (حرف E).

• A1 روغن موتور از همان کیفیت A2 است اما با الزامات کمتری برای پایداری برشی و تبخیراست. این کلاس برای روغن‌های چرب به اصطلاح با ویسکوزیته پایین در نظر گرفته شده.
• A2 به روزرسانی شده کیفیت قبلی CCMC G4 است. حداقل سطح کیفیت احتیاجات مورد نیاز برای اکثر اتومبیل‌های اروپایی است.
• A3 به روزرسانی شده کیفیت قبلی CCMC G5 است. این روغن با بالاترین الزامات مورد نیاز برای حفاظت از سایش، پایداری اکسیداسیون و تبخیر کم و جلوگیری از کم شدن گرانروی فراهم می‌کند.
• B1 برای موتورهای دیزلی سبک با سطح کیفیت همان B2 است، اما با الزامات کمتری برای پایداری برشی و تبخیر است. این نوع روغن برای روغن‌های چرب معمولی و با ویسکوزیته پایین در نظر گرفته شده.
• B2 به روزرسانی شده کیفیت قبلی CCMC PD2 است. سطح کیفیت حداقل احتیاجات مورد نیاز برای اکثر موتورهای دیزلی سبک اروپا را دارا می‌باشد.
• B3 به روزرسانی شده کیفیت قبلی CCMC PD2 است. این استاندارد با دارا بودن به بالاترین الزامات مورد نیاز برای حفاظت از سایش، پایداری اکسیداسیون، تبخیر کم و جلوگیری از کم شدن گرانروی فراهم می‌کند.
• B4 این استاندارد با دارا بودن به بالاترین الزامات مورد نیاز برای نوع جدید از خودروهای دیزلی و بنزینی با کیفیت بالا می‌باشد.
• C3 روغن‌های با کیفیت عالی و با خاکستر (SAPS) بسیار کم هستند. آن‌ها برای استفاده در موتور بنزینی با کارایی بالا و موتورهای دیزل سبک با سیستم‌های پیشرفته با کاتالیزور دیزلی (فیلتر ذرات دیزل) (DPF) و کاتالیزور سه راه (TWC) که طراحی شده، استفاده می‌شود. این روغن موتور SAE 5W-30 یا SAE 5W-40 بر پایه روغن پایه گروه III درست شده. این نوع روغن معمولاً استانداردهای شرکت‌های مختلف از جمله Daimler MB-Approval 229.31 / Daimler MB-Approval 229.51 / Volkswagen VW50200 / Volkswagen VW50500 Volkswagen VW50501 / BMW Longlife 04 / Porsche (SAE 5W-40 only). (SAPS= Sulphated Ash, Phosphorus, Sulphur) را دارا می‌باشند (SAPS = خاکستر سولفاته، فسفر، گوگرد)
• C2 تقریباً همانند استاندارد C3 است و فقط دارای ویسکوزیته SAE 5W-30 است و حفاظت از سایش کمتری دارد اما در بهبود اقتصاد سوخت کمتر خودرو مؤثر است.
• C1 تقریباً همانند استانداردهای C2 و C3 هستند اما این استاندارد بالاترین کیفیت را در حفاظت از سایش، جلوگیری از تولید لجن و بهبود اقتصادی سوخت خودرو را دارد.
• E1 استاندارد روغن موتور برای موتورهای دیزل سنگین ساخته شده. سطح کیفیت به‌طور گسترده با استاندارد قبلی CCMC D4 سازگار است و در درجه اول برای موتورهای بزرگتر و فواصل تخلیه نرمال در نظر گرفته شده. امروزه این استاندارد تقریباً حذف شده.
• E2 این استاندارد برای موتورهای دیزلی با توربو و بدون توربو شارژرها که تحت شرایط سخت کار می‌کنند، طراحی شده‌است.
• E3 ارتقاء قابل توجهی نسبت به استاندارد قبلی CCMC D5 را دارد و مخافظت بهتری از پیستون‌ها در مقابل سایش و تمیزکنندگی دوده را دارد. این روغنها به برای موتورهای زیست‌محیطی EURO II طراحی شده‌است، تحت شرایط سخت و فواصل تعویض روغن بیشتر از حد معمولی.
• E4 تقریباً همان استاندارد E3 است اما با بهبود تمیزکنندگی بهتر و مدیریت دوده است. تحت شرایط سخت و فواصل تعویض روغن بیشتر از حد استاندارد.
• E3. E5 استاندارد بالاترین کیفیت موجود است و نوع ارتفا یافته E3 است که برای موتورهای یورو III درست شده‌است. فواصل تعویض روغن برابر استاندارد E3 می‌باشد.