تقاضا وعرضه بنزین و گازوئیل
بر اساس ترازنامه انرژی سال ۱۳۹۴ حدو ۱۳۱۸ میلیون بشکه معادل نفت خام در کشور از انواع انرژی مصرف میشود. رتب اول سبد سوخت بخش تقاضا متعلق به گاز طبیعی است و پس از فرآورده های نفتی دررتبه دوم قرار دارند. بیشتر سهم فرآورده های نفتی مربوط به بنزین و گازوئیل می باشد. بنزین در کشور ایران تنها در خودروهای سواری و گازوئیل در خودروهای سنگین،نیروگاهی و صنعتی به کار می رود. با نگاهی دیگر به بخش حمل و نقل میتوان متوجه شد که ۲۵% انرژی کشور در بخش حمل و نقل مصرف می شود که ۲۲ %آن مربوط به حمل و نقل جاده ای می باشد.
سبد سوخت حمل و نقل جاده ای عمدتا از بنزین و گازوئیل تشکیل شده اما ۱۱%آن نیز به گاز فشرده یا همان CNG متعلق است. برای بررسی سبدسوخت حمل و نقل جاده ای کشور،بررسی تقاضای بنزین و گازوئیل در شرایط فعلی و آینده می تواند تا حد خوبی جهت گیری های لازم برای تصمیم گیری را خاطر نشان کند.
در خصوص بنزین میتوان گفت که در بهترین حالت،تولید کشور ۹۰ میلیون لیتر در روز می باشد.مصرف آن نیز در طول تابستان سال جاری حدود ۹۰ میلیون لیتر در روز بوده است. ذکر این نکته ضروری است که حدود ۱۸% از تقاضای بنزین را CNG تامین می کند که در صورت عدم وجود آن، مصرف بنزین ۱۱۰ میلیون لیتر در روز می شود.عرضه و تقاضای بنزین در آینده نیز تا حدودی قابل پیش بینی است:
عرضه:
- با افتتاح فاز ۳ و ۴ پالایشگاه ستاره خلیج فارس،تولید بنزین به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز خواهد رسید.
- با بهره برداری از طرح های ارتقا و توسعه پالایشگاهی،مجموع تولید بنزین به ۱۱۵ میلیون لیتر در روز خواهد رسید.
تقاضا:
- افزایش سرانه خودروهای سبک از ۲۵۰ تا ۵۰۰ خودرو به ازای هر هزارنفر،مصرف آن را دو برابر خواهد کرد(با فرض ثابت بودن پیمایش سالانه خودروها بر اساس آمار داخلی).
- کاهش میانگین مصرف خودروها می تواند رشد ۱۰۰ درصدی مصرف را تا میزان ۸۰% درصد کاهش دهد.
- تقریب خطی از سال ۱۳۷۰ تا ۱۴۱۴ میزان مصرف را ۱۶۵ میلیون لیتر در روز پیش بینی می کند.
لذا با جمع بندی موارد یاد شده و در نظر گرفتن مصرف ۲۰ میلیون متر مکعبی CNG در روز،می توان پیش بینی که در آینده میان مدت، کشور به واردات ۲۵ میلیون لیتر بنزین نیاز خواهد داشت.در واقع تولید کماکان به دنبال مصرف می دود.
تولید فعلی گازوئیل در کشور در بهترین حالت برابر ۱۱۵ میلیون لیتر در روز است. میزان مصرف آن نیز کمتر از ۸۵ میلیون لیتر در روز است. این میزان از گازوئیل در خودروهای سنگین و کوره های صنعتی و نیروگاهی به مصرف می رسد. عرضه و تقاضای گازوئیل در آینده تا حدودی قابل پیش بینی است:
عرضه:
- با افتتاح فاز ۳ و ۴ پالایشگاه ستاره خلیج فارس،مجموع تولید گازوئیل به ۱۴۰ میلیون لیتر در روز خواهد رسید.
- با بهره برداری از طرح های ارتقا و توسعه پالایشگاهی ، مجموع تولید گازوئیل به ۱۴۵ میلیون لیتر در روز خواهد رسید.
تقاضا:
- افزایش تولید گاز از میدان پارس جنوبی و جایگزینی گاز با سوخت های مایع در نیروگاه ها،میزان مصرف دیزل را تا ۱۰ میلیون لیتر در روز کاهش خواهد داد.
- اجرای استاندارد سازمان جهانی دریانوردی میزان مصرف دیزل را تا ۲۰ میلیون لیتر در روز افزایش خواهد داد.
- با افزایش رشد اقتصادی و نیز سهم ترانزیت ایران دردنیا،میزان مصرف دیزل ۲۰ میلیون لیتر در روز افزایش خواهد یافت.
لذا با جمع بندی موارد یاد شده می توان پیش بینی کرد که در آینده میان مدت،کشور ۳۰ میلیون لیتر در روز مازاد تولید گازوئیل خواهد داشت.