Şehir gazı ile sıvılaştırılmış gaz arasındaki fark nedir?
Geçmişte “şehir gazı” olarak bilinen gaz, aslında kömürden üretilen sentetik bir gazdı. Bu gaz, özellikle karbon monoksit içeriği nedeniyle sağlık açısından her zaman risk taşırdı. Teknolojinin ilerlemesi ve enerji kaynaklarının daha iyi anlaşılmasıyla, işlenmiş doğal gaz daha güvenli ve verimli bir alternatif olarak sunuldu ve şehir gazının yerini aldı. Günümüzde “şehir gazı” terimi, doğal gaz için kullanılmaktadır.
Şehir yakıtı sağlamak için, koşullara ve ihtiyaca bağlı olarak, şehir gazı (doğal gaz) veya LPG kullanılır. Bu iki enerji kaynağı, kendine özgü özellikler, avantajlar ve dezavantajlar taşır. Bu yazıda, şehir gazı ile sıvılaştırılmış gaz arasındaki farkları inceleyip, her birinin avantaj ve dezavantajlarını analiz ediyoruz.
Şehir gazı nedir?
Şehir gazı, geçmişte kömürden üretilen ve sentetik gaz veya kömür gazı olarak da bilinen bir gazdı. 19. yüzyıl ve 20. yüzyılın başlarında, birçok şehirde ev yakıtı ve aydınlatmada temel kaynaklardan biri olarak kullanıldı. Bu gaz, kömürün gazlaştırılmasıyla elde edilir ve hidrojen, karbon monoksit ve metan gibi bileşenler içerirdi. İlk baştaki avantajlarına rağmen, karbon monoksit zehirlenmesi riski ve yüksek patlama olasılığı nedeniyle 20. yüzyılın ikinci yarısında kademeli olarak kullanım dışı bırakıldı. Doğal gaz, daha yüksek güvenliği ve ısı değeri sayesinde şehir gazının yerini aldı ve evlerde ve sanayide ana yakıt olarak kullanılmaya başlandı; günümüzde doğal gaz şehir gazı olarak adlandırılmaktadır.
Şehir gazı ile sıvılaştırılmış gaz arasındaki fark
Yakıtın iletimi açısından fark
Şehir gazı veya doğal gaz, tüketicilere geniş boru hattı ağları aracılığıyla iletilir. Bu boru hatları, çıkarım veya doğal gaz işleme tesislerinden başlar ve gaz işlendiği sonra şehirlerdeki basınç düşürme istasyonlarına ulaştırılır. Ardından, yan boru hatları aracılığıyla gaz evlere, sanayiye ve ticari merkezlere dağıtılır. Şehir gazının boru hatlarıyla iletimi sürekli ve güvenli bir yöntemdir ve tüketicilere kesintisiz gaz erişimi sağlar. Ancak, boru altyapısının kurulumu ve bakımı yüksek başlangıç yatırımı ve sızıntı veya kazaları önlemek için dikkatli denetim gerektirir. Bu yöntem özellikle şehir ve yoğun nüfuslu alanlarda verimlidir, ancak uzak ve ulaşımı zor bölgelerde maliyet nedeniyle sınırlıdır.
Şehir gazı ile sıvılaştırılmış gaz arasındaki fark, sıvılaştırılmış gazın basınçlı silindirler veya tanklarda depolanıp taşınmasıdır; bu da onu taşınabilir ve boru altyapısından bağımsız bir seçenek haline getirir. Bu iletim yöntemi özellikle kırsal alanlar, boru hattı erişimi olmayan bölgeler veya kamp ve seyyar atölyeler gibi geçici uygulamalar için uygundur. Sıvılaştırılmış gaz silindirleri fabrikalarda doldurulur ve taşıma ağıyla dağıtım merkezlerine veya doğrudan tüketicilere gönderilir. Kolay taşınabilme avantajına rağmen, bu yöntem silindirlerin periyodik değiştirilmesini gerektirir ve güvenlik standartlarına uyulmaması durumunda riskler taşır. Ayrıca, uzun vadede silindir ile yakıt sağlamak boru hattına göre maliyetli olabilir.
Fiyat
Boru hatlarıyla tüketiciye ulaştırılan şehir gazı, geniş altyapı ve devlet sübvansiyonları nedeniyle çoğu ülkede genellikle daha ucuzdur. Sıvılaştırılmış gaz ise basınçlı silindirlerde paketlenir, özel kamyonlarla taşınır ve tanker şirketlerinin taşıma maliyetlerini artırır. Bu nedenle, sıvılaştırılmış gaz genellikle şehir gazından daha pahalıdır, ancak kullanım ve dağıtım esnekliği gibi kendine özgü avantajları vardır.
Isı değeri
Isı değeri, şehir gazı ile sıvılaştırılmış gaz arasındaki bir diğer farktır. LPG’nin ısı değeri doğal gazdan daha yüksektir. Büyük ölçüde propan ve bütan gazından oluşan sıvılaştırılmış gaz, kilogram başına yaklaşık 46-50 MJ enerjiye sahiptir, oysa ağırlıklı olarak metandan oluşan doğal gazın ısı değeri metre küp başına yaklaşık 35-38 MJ’dir. Bu fark, LPG’deki daha yoğun hidrokarbon bileşimlerinden kaynaklanır ve birim ağırlık veya hacimde daha fazla enerji üretir.
Güvenlik
Şehir gazı ile sıvılaştırılmış gaz arasındaki farklardan biri güvenliktir. Doğal gaz (NG), hafifliği ve sızıntı durumunda hızla yükselme eğilimi nedeniyle, sıvılaştırılmış gaza (LPG) göre daha güvenlidir. LPG, havadan daha ağırdır ve sızarsa zeminde birikerek patlama riskini artırır. Doğal gaz genellikle boru hattına bağlıdır ve silindir depolama veya taşımaya bağlı riskleri ortadan kaldırır; oysa sıvılaştırılmış gaz silindirlere ihtiyaç duyar ve yanlış taşıma veya patlama durumunda tehlike oluşturabilir. Her iki gaz da güvenlik önlemlerine uyulduğunda güvenle kullanılabilir, ancak doğal gaz doğası gereği ev kullanımlarında daha güvenli kabul edilir.
Çevresel kirlilik
Doğal gazın yanması, sıvılaştırılmış gaza göre daha fazla kirletici üretir ve sızması durumunda yüksek metan içeriği nedeniyle sera etkisine yol açar. Bununla birlikte, şehir gazı ve LPG, nitrojen oksitler (NOₓ) ve kükürt dioksit (SO₂) gibi kirleticileri daha az ürettikleri için petrol ve kömür gibi diğer fosil yakıtlara kıyasla daha temiz yakıtlar olarak kabul edilir.
Sonuç
Bu makalede şehir gazı ile sıvılaştırılmış gaz arasındaki farkları inceledik. Şehir gazı, geniş boru hattı ağı aracılığıyla tüketicilere sürekli olarak iletilirken, sıvılaştırılmış gaz silindirler veya taşınabilir tanklar şeklinde dağıtılır. Çevresel açıdan, sıvılaştırılmış gaz daha az kirletici yaydığı için biraz daha temizdir; ancak doğal gaz, uygun altyapı varsa, ekonomik ve sürdürülebilir bir seçenek olarak öne çıkar. Sıvılaştırılmış gaz genellikle boru hattı ağına erişimi olmayan bölgelerde ve ülkelerde kullanılır.