وکیوم باتوم
وکیوم باتوم، ماده اولیه تولید قیر و نفت کوره است و ۷۰ درصد ماده اولیه نفت کوره نیز VB است، همچنین بالای ۹۰ درصد تولید نفت کوره کشور در نیروگاه‌ها استفاده می‌شود. این ماده ته مانده برج تقطیر در خلاء است به منظور تولید قیر وکیوم باتوم را در واحد تولید قیر (برج تولید قیر) تحت عملیات هوادهی قرار می دهند. دمای وکیوم باتوم در داخل برج تولید قیر ۲۴۰ تا ۳۲۰ درجه سانتی گراد است و عبور هوا از داخل این ماده در این دما باعث می شود که یک فرآیند اکسایش اتفاق بیفتد و در نتیجه فرآیند هوادهی باعث می شود خواص ته مانده بهبود یابد.
روش تولید قیر از وکیوم باتوم
نفت خام در پالایشگاه بوسیله برج های تقطیر به اجزا سازنده اش تبدیل می شود و مواد سازنده نفت خام با توجه به تفاوت نقطه جوش در قسمت های مختلف برج از یکدیگر جدا می شود. در فرآیند تقطیر اولیه (تقطیر در فشار محیط) مقداری مواد سنگین در ته برج باقی می ماند که این مواد به برج های تقطیر در خلأ منتقل می شود و بوسیله روش تقطیر در خلأ اجزاء مختلف آن جداسازی می شود.
باقی مانده این برج که به وکیوم باتوم، معروف است برای تولید قیر استفاده می گردد.به منظور تولید قیر وکیوم باتوم را در واحد تولید قیر (برج تولید قیر) تحت عملیات هوادهی قرار می دهند. دمای وکیوم باتوم، در داخل برج تولید قیر ۲۴۰ تا ۳۲۰ درجه سانتی گراد است و عبور هوا از داخل وکیوم باتوم، در این دما باعث می شود که یک فرآیند اکسایش اتفاق بیفتد و در نتیجه فرآیند هوادهی باعث می شود خواص ته مانده بهبود یابد. مهم ترین اثری که دمیدن هوا بر روی وکیوم باتوم دارد، تبدیل شدن مولکولهای سبک مالتن به مولکولهای سنگین تر یعنی آسفالتن است. این تبدیل باعث کاهش درجه نفوذ قیر و افزایش نقطه نرمی قیر می شود.
برخی از عواملی که در واحد تولید قیر بر درجه نفوذ و نقطه نرمی تأثیر دارند عبارت اند از :
- ویسکوزیته خوراک (وکیوم باتوم) ورودی
- دمای داخل برج تولید قیر یا همان برج هوادهی
- زمان ماند مواد در برج های هوادهی
- کیفیت نفت خام اولیه برای تولید وکیوم باتوم
- سرعت هوادهی
- با تنظیم سرعت هوادهی می توان دمای داخل برج را کنترل کرد به علاوه هوای ورودی نقش همزن را در برج دارد که باعث اختلاط مواد می شود.
- تولید قیر در واحد می تواند به صورت پیوسته و یا بچ انجام شود.