تاریخ آخرین بروزرسانی: ۵ام اردیبهشت ۱۴۰۰
سازمان تبلیغ صادرکننده نفت (به انگلیسی: Organisation of the Petroleum Exporting Countries) ، عراق ، کویت ، لیبی ، نیجریه ، قطر ، عربستان سعودی ، عربی امارات ، اکوادور ، آنگولا ، ونزوئلا و کنگو پدید آمده است. ستاد بین المللی اوپک در آغاز بنیانگذاری در سال ۱۳۳۹ در ژنو سوئیس بودجه و در سال ۱۳۴۴ به شهر وین اتریش جابجا شد.
تاریخچه نفت اوپک
ونزوئلا به طور معمول سال ۱۹۴۹ با نزدیک شدن به ایران ، عراق ، کویت ، و عربستان سعودی ، پیشنهاد تبادل نظر برای برقراری روابط نزدیک تر و همیشگی را در راستای بنیانگذاری سازمان ضد صادرکننده نفت (اوپک) گام برداشت. در سپتامبر ۱۹۶۹ دولت عراق از ایران شکایت کرد ، کویت ، عربستان سعودی ، و ونزوئلا را به نشستی در بغداد دعوت کرد تا در صورت کاهش قیمت مواد خام تولید شده توسط شکایت متبوع خود را به مذاکره بپردازند. این کشورها با آرمان محافظت از منافع خود اقدام به بنیانگذاری سازمان واحدی موافقت کردند که به اختصار «اوپپ» نامگذاری شد. این سازمان در راستای دفاع در برابر سیاست استثماری شرکت های بزرگ نفتی مشهور به «هفت خواهر» پدید آمد که به دلیل داشتن توانایی تولید فناوری تولید نفت و تسلط در شبکه ترابری نفت خام ، از افزایش قیمت نفت بدون استفاده از مواد مخدر و ارزش آن در صورت مصنوعی در بازار پایین نگهداری می شود.
بنیانگذاری اوپک ، جان تازه به همگرایی اعلام کرد جهان سوم و قدرت ایجاد شده در مقابل مخالفت ثروتمند داد. چرا که در آن زمان ، بیشتر شکایت جهان سوم ، چیزی جز مواد خام برای صادرات ندارد.
فؤاد روحانی از ایران فقط دبیرکل اوپک بودجه. روحانی به مدت چهار سال این سمت را بر داشتن داشت.
اوپک در دهه نخست عمر خویش تلاش در تداوم بقا و در دهه دوم تلاش در بارگیری در بازار نفت و حقوق تولیدکننده داشت.
در دهههای اخیر شمار کشورهای صادرکننده نفت که خارج از این سازمان قرار گرفتهاند رو به افزایش بوده و اوپک مجبور است که برای حفظ بهای نفت خام با آنها که در صدرشان روسیه قرار گرفتهاست کنار آید. با این وجود، دولتهای عضو اوپک که سران برخی از آنها وابستگیهای خارجی دارند با سایر اعضای این سازمان هماهنگی کامل ندارند.
اکنون اوپک با افزایش وحدت نظر اعضایش ، توانستهاست تأثیرات مثبتی در جهت جلوگیری از سقوط ناگهانی و نیز افزایش انفجاری قیمت نفت داشته باشد.
شرایط اقتصادی اوپک
اوپک که یک سوم تولید جهانی را دارد و دارای دو سوم ذخائر ثابت شده جهانی است، دیگر آن قدرتی را که در سالهای ۱۹۶۱ تا ۱۹۷۷ دارا بوده، ندارد آقای مارک اس نانگوما از گابن که در سال ۸۲-۱۹۸۱ دبیر کل اوپک بوده اظهار میدارد : اوپک نیروی پلیس در اختیار ندارد، تنها همبستگی کشورهای عضو است که میتواند یک نقش مهم را ایفا کند. هر کشور عضوی که به تصمیمات اوپک احترام نگذارد در مقابل اعضای دیگر، احساس شرمساری میکند.
بنابراین اعضایی که مایل به نقض تصمیمات سازمان هستند به خاطر محظوریتهای اخلاقی همیشه مصوبات را محترم میشمارند. وانگهی متعاقب اقدامات ملی کردن، کمپانیها کاملا در اوپک مستقل شدهاند.
مارک. اس، نانگوما نقطه نظرهای خود را اینطور ادامه میدهد: این کمپانیها از لحاظ جغرافیایی تغییر جهت دادهاند. با درآمدهائی که از نفت و به خصوص نفت خاورمیانه عاید آنها شد در جاهای مشکلتر مانند دریای شمال و یا مکزیک در امر اکتشاف سرمایه گذاری کرده و خود را مشغول ساختهاند.
تقلیل مصرف نفت و نیز بالارفتن قیمت دلار هم برای کمپانیها و هم برای اوپک آثار منفی داشت، از آن جمله تاثیر قطعی روی فعل و انفعالات فرآوردههای موجود در سال ۱۹۷۹ در اثر عرضه نفت به وسیله کمپانیها، قیمتها میل به پایین آمدن داشت، اما تولیدکنندگان تلاش میکردند که قیمتهای نفت را حفظ کنند.
اعضای اوپک
هماکنون دوازده کشور، عضو این سازمان هستند. نام و تاریخ عضویت این کشورها عبارت است از:
ایران (سپتامبر ۱۹۶۰)
عراق (سپتامبر ۱۹۶۰)
عربستان سعودی (سپتامبر ۱۹۶۰)
کویت (سپتامبر ۱۹۶۰)
ونزوئلا (سپتامبر ۱۹۶۰)
قطر (دسامبر ۱۹۶۱)
لیبی (دسامبر ۱۹۶۲)
امارات متحده عربی (نوامبر ۱۹۶۷)
الجزایر (ژوئیه ۱۹۶۹)
نیجریه (ژوئیه ۱۹۷۱)
آنگولا (سپتامبر ۲۰۰۶)
اکوادور (۲۰۰۶)
اعضای پیشین
گابن (عضویت کامل از سال ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۵)
اندونزی (عضویت کامل از دسامبر ۱۹۶۲ تا ۲۰۰۹)