آمونیاک ماده ای است به شکل گاز که قابلیت مایع شدن دارا می باشد. به منظور اینکه بتوانیم آن را در حالت مایع حفظ کنیم بایستی در دمای پایین و یا تحت فشار بالا نگهداری شود.
همچنین امکان انحلال پذیری بالایی در آب داشته و تولید هیدروکسید آمونیوم می نماید. آمونیاک به دلیل اینکه دارای اتم نیتروژن است از آن جهت تولید ترکیبات نیتراته استفاده می شود.آمونیاک بوی بد و تندی دارد و در صورتی که غلظت آن در محیط بالا رود منجر به ایجاد مسمومیت و یا حتی مرگ می گردد. این ماده اهمیت خیلی بالایی در کشاورزی دارد و نیتروژن مورد نیاز گیاهان را تامین می کند.
آمونیاک مایع
یکی از مهمترین ترکیب هیدروژنه ازت بوده، در طبیعت از تجزیه مواد آلی ازت دار حاصل می‌گردد.
این ماده، گازیست بی‌رنگ با مزه فوق‌العاده تند و زننده که اشک‌آور و خفه‌کننده نیز میباشد. گاز آمونیاک از هوا سبک‌تر بوده ، به‌سهولت به مایع تبدیل می‌شود.
آمونیاک در آب بسیار محلول است و در منهای ۷۷/۷ درجه سانتی‌گراد منجمد و در منهای ۳۴/۳۳ درجه سانتی‌گراد به جوش می‌آید.
وزن مخصوص محلول اشباع آمونیاک ۰,۸۸ گرم بر سانتی‌متر مکعب است. گاز آمونیاک قابل افروزش و حدود اشتعالش ۱۶-۲۵ درصد حجمی گاز آمونیاک در هواست.
حضور مواد نفتی و دیگر مواد افروختنی خطر آتش گیری را افزایش می دهد. مجاورت و تماس آمونیاک با نقره و جیوه تولید فورمینات نقره و جیوه می کند که
موادی شدیدا قابل انفجار هستند. گاز آمونیاک در اثر گرمای از ۴۰۰ درجه به بالا تجزیه شده و تولید هیدروژن می کند. آمونیاک سبب تحریکات دستگاه تنفسی، پوست و چشم شده و با آسیب رساندن به شش ها در اثر مواجهه با حجم زیاد این گاز می تواند سبب مرگ شود.
کاربرد آمونیاک
آمونیاک در تبرید و انجماد مورد استفاده قرار می گیرد , همچنین در بسیاری فرآیند ها نقش حلال را دارد . در صورت فشردن گاز توسط کمپرسور و سرد کردن آمونیاک فشرده شده به مایع تبدیل و با گرم کردن مایع به گاز تبدیل می شود .از همین اصل برای سیستم های خنک کننده و چیلر استفاده کرده و از آمونیاک به عنوان یکی از قدیمی ترین گاز ها برای این سیستم ها استفاده می شود . حلالیت آن در آب به هر دو شکل مایع و گاز بسیار زیاد است .
۸۰٪ مصرف آمونیاک مایع برای تولید کودهای کشاورزی ۲۰٪ دیگر د صنایع پلاستیک و الیاف و درصد جزئی از آن در تجارت و مواد منفجره نظامی به کار می‌رود.
نکات ایمنی استفاده از آمونیاک
آمونیاک موجب آسیب رساندن به ارگان های حیاتی بدن از جمله شش و پوست و چشم می شود و به هیچ وجه نباید تنفس گردد.
در صورت آلودگی چشم:
حتما باید آن را به مدت ۱۵ دقیقه شستشو داد.
آمونیاک سبب تحریکات دستگاه تنفسی پوست و چشم شده و با آسیب رساندن به شش‌ها در اثر مواجهه با حجم زیاد این گاز می‌تواند سبب مرگ شود.
استفاده در صنایع پتروشیمی
تولید محصولات پتروشیمی بعضا با تولید برخی فراورده های جانبی با خاصیت اسیدی همراه است، از آنجایی که این ماده یک باز ضعیف محسوب می شود یکی از کاربرد های آن را می توان کمک به خنثی سازی این محصولات جانبی دانست.
کاربرد در تولید خنک کننده ها
نکته جالب پیرامون این ماده این است که نزدیک به 327 کالری گرما تنها توسط 1گرم از این ماده جذب می شود که این ویژگی در کنار هزینه تولید پایین آن سبب بهره گیری در ساخت تجهیزات تهویه هوا و خنک کننده های صنعتی و بعضا خانگی گردیده است.
پرسش و پاسخ
در انتها لازم است به چند سوال و نکته مهم پیرامون این ماده پاسخ دهیم.
چه شوینده هایی حاوی آمونیاک هستند ؟
تقریبا می توان گفت عمده محصولات پاک کننده حاوی این ماده می باشند، شیشه شور ها، پاک کننده های اجاق گاز، پاک کننده های سطوح سرامیکی و کفپوش ها و تمیز کننده های حمام و دستشویی بخشی از این محصولات می باشند، اگر بیشتر کنجکاو هستید تا این ماده را در تمیز کننده مورد نظرتان کشف کنید، کافیست نیم نگاهی به برچسب آن بیاندازید.
ترکیب با سفید کننده ممنوع !
یکی ار مواردی که همواره نفی می شود ترکیب محصولات پاک کننده با یکدیگر است، بیشترین خطری که ممکن است در زمان استفاده از این ماده با آن مواجه باشید استنشاق گاز کلرآمین ناشی از ترکیب کردن سفید کننده های حاوی کلر با آمونیاک است، این گاز سمی بوده و تنفس آن باعث بروز آسیب های جدی به مجاری تنفسی خواهد شد، بنابراین اگر به سلامتی خود اهمیت می دهید جمله ی ترکیب با سفید کننده ممنوع را همواره به خاطر داشته باشید.